Art of Mind Control

कैसे रोकें मन की बकबक? How to stop the mind's chatter? Sadhguru 

विचार शून्यता no mindness वारे धरै चर्चा परिचर्चा हुन्छ । त्यसैले धेरै भ्रामक प्रस्तुति पनि हुन्छन् । 

मन लार्इ कसरी रोक्ने ? 

तिमी रोक्न किन चाहन्छाै ? मनले अाफ्नो काम गरिरहँदा खेरि किन ध्यान गर्न सकिन्न ? 

साँभरीको दिक्षा

ट्राफिक जाममा रहनु एक अनुभव

अर्को अनुभव, hot air baloon माथि बसी ट्राफिक जाम हेर्नु 

फरक तपार्इ र अाफ्नो मन बीचको दुरी । 

यदि मनमा पखाला लागेको छ भने पक्कै कुनै गलत चीज तपार्इ ले खाएको छ । 

जव गलत चीज सँग identify  गरे पछि यस्तो हुन्छ । 

तपाइको हात अाफ्नो हात तपाइले अाफ्नो नियन्त्रणमा चलाउन सकुन्जेल सामान्य अवस्था हो । तर तपार्इ अनियन्त्रित अवस्था छ भने त्यो हाँसोको विषय हुन पुग्छ । 

यस्तै मनको अवस्था यस्तो भयो भने त्यो पनि हाँसोको विषय हुन्छ । 

Art of Mind Control

Mind is very powerful tool. In Placebo technique, doctors use mind patterns to cure the illness. It is based on Psycho-neuro-immunology. Anything that is with highest speed in world is mind. 

• "You don't have to control your mind, You need to engage your mind."
• Structured Pattern of Thinking Vs Accidental Pattern of Thinking
• We are uncousciously taking/learning habits. 
• You are not leading your life, your patters are leading. 
• Experiences, interpretations, emotions – froms the habits and belief systems. 
• You are programmed, until you program a new program for yourself. - Neurological program
• Accidental pattern Vs Structure Pattern
• Leisure vs Learning
• मनोरञ्जन vs मनोमञ्जन
• Entertainment vs edutainment

Bhagvat Gita: अध्याय 6 : श्लोक-26
यतो यतो निश्चलति मनश्चञ्चलमस्थिरम्।
ततस्ततो नियम्यैतदात्मन्येव वशं नयेत्॥

मन अपनी चंचलता तथा अस्थिरता के कारण जहाँ कहीं भी विचरण करता हो,मनुष्य को चाहिए कि उसे वहाँ से खींचे और अपने वश में लाए।

Mental Diet Plan

• Ask Receive Formula - You'll not get if you don't ask. 
• The world is so weak, that you need only little mental toughness, u can go ahead way forward. 
• All the world is in prison, and you are too because you never question. 
• Questions - vedas, Gita were created out of question. 
• Donkey or other cattles they don't ask question. 
• You need to ask question with ourself. 
• First build your mental muscles. 
• Do you have your mental Deit Plan?
• RiSiMiS – Ritual of Sixty Minutes of Solitude.
• Who you are Travel Partner ?
• Choose your travel partners. 
• Start installing right rituals and start uninstalling wrong rituals. 

Belief System and Power of Mind

दुःख मुक्तिको उपाय - ध्यान

ध्यान के हो ? 

• मनमा एउटै कुराको मात्र ध्याउन्न भइरहनु भन्ने अर्थमा ध्यान भन्ने शब्दको प्रयोग गरिन्छ । ध्यान गर्दा कुनै एक कुरामा मन एकाग्र भइ अडाउने अभ्यास गरिन्छ । 
• मन अडिने कुराहरू धेरै किसिमका हुन्छन् जसलार्इ अालम्वन भनिन्छ । यी सबै कुराहरू उपयोगी र राम्रो फल मात्र दिने हुँदैन । 
• सहि अालम्वनको ध्यान द्वारा समाधि प्राप्त गरी मन शान्त हुन थाले पछि यथार्थ सत्यको उद्घाटन हुन थाल्दछ जसको माध्यमबाट सम्येक दृष्टि वन्दै जान्छ । यसरी अज्ञानबाट सत्य ज्ञान सम्म पुर्याइदिने मार्ग नै ध्यान हो । यसरी दृष्टि भ्रम शुद्ध पार्दै लान सकेको खण्डमा मात्र त्यस ध्यानलार्इ ध्यान पारमिता भन्न योग्य हुन्छ ।   
• ध्यै चिन्तायम् – गहिरिएर चिन्तन गर्ने – एक आलम्वनमा चित्तधारा वगिरहन गएमा चित्तको चञ्चल प्रवृति घट्दै गएर वन्द हुने अवस्था सम्म पुग्दछ । तसर्थ अालम्वन पनि कुशल र अकुशल दुबै हुन सक्दछ । 
• अार्य असंगको परिभाषानुसार धारयत्यध्यात्मं मन इति ध्यानम् – मनलार्इ आफैभित्र अड्याइ राख्नु

ध्यान के का लागि हो ? 

• ध्यान जीवनको परम लक्ष प्राप्त गर्ने एक साधन हो । जीवनको परम लक्ष आफू बारे जान्नु हो । जसलार्इ अात्म ज्ञान पनि भन्दछ । यहिं अन्तरज्ञानको अभावका कारण मानिसहरू दुःखको भुमरीमा परिरहेको हुन्छ । अाफूवारेको सत्य के के हुन् ? 
• अनित्य स्वभावः सबै चिजहरू अनित्य हुन् त्यसैले अनित्य भएको कारण यो संसारमा दुःख छ । के यो वस्तुको अनित्यता समस्या हो त?, अनित्य त एक यस्तो स्वभाव हो जुन नित्य छ । त्यस्तो अनित्य स्वभावको चिजहरू सँग आशक्त हुनुमा समस्या छ र समस्याको समाधान पनि यहिंनेर छ ।
• मन पर्ने र मन नपर्ने भाव के हो ? के यो प्राकृतिक हो ? - मानिस कुनै चिज प्रति आकर्षित हुन्छ, या मन पर्छ या घृणा गर्दछ ? के यो प्राकृतिक हो, स्वाभाविक हो ? – साधारण तहमा यो स्वाभाविक देखिन्छ तर यसको सम्पूर्ण  रहस्य बुझ्ने हो भने यो स्वाभाविक होइन । मानसिक र सामाजिक अवस्थाहरूका कारण त्यस ब्यक्तिले कुनै चिजको वारे मूल्यांकन गर्दछ र सोहि अनुसार प्रतिकृया गर्दछ । उदाहरणका लागि कुनै चिजले छोयो भने – छुनु त छुनु मात्रै हो तर के ले छोयो त्यो अनुसार मनले प्रतिक्रिया गर्छ । स्पर्श देखि प्रतिक्रिया सम्मको प्रक्रियालार्इ राम्ररी नियालेर हेर्यो भने थाहा हुन्छ कि किन यो मन पर्ने भाव वा मन नपर्ने भाव उत्पन्न हुन्छ । सो भावको वहावमा गरिने कर्महरू, जिउने जीवन कति सार्थक छ ? भन्ने कुरा पनि बुझिन थाल्दछ । (3.44) हामीलार्इ जुन चिज राम्रो लाग्छ वा नराम्रो लाग्छ – जरूरी छैन कि त्यो साँच्चै नै राम्रो वा नराम्रो छ । उदाहरण – गुहु – कसैलार्इ घिनलाग्दो वस्तु हो भने कुनै जनावरलार्इ त्यहिं वस्तु स्वादिष्ट भोजन हो ।
• सुख र दुःखको रहस्य -  (8.45) सुख पनि दुःख पनि एकै प्रकारको जाल हो । सुख नै दुखको वीज । चुरोट रक्सी नखार्इकन पनि जिन्दगी हुन्छ ? भन्ने विचारधारा भएका मानिसहरू समाजमा निक्कै भेट्टाउन सकिन्छ । pleasure लार्इ नै जीवन थानी मस्त भइ रहेकाहरूले कहिले अाफूलार्इ चिन्ने तर्फ ध्यान लगाउला ? (5.00) सुख भर्इरहेको वेला त्यसैमा मस्त भर्इ भोगी भइदिने जुन बखत उनीहरू धर्मको वारे सोच्ने आवश्यक नै ठान्दैनन् भने जो दुःखमा छ उसले धर्मको वारे सोच्नै सक्दैन, बुझ्न त परै जावस् । 
• अनाशक्ति - भॏतिक रूपमा अलग रहँदैमा मात्र अनाशक्त रहने भन्ने होइन, चित्तले आशक्त नहुनु ।

· कमनसेन्स – अध्यात्म


· अनुभवमा आइरहेको नै मात्र आफ्नो लागि सत्य – अनुभवको स्तर अनुसार कुरा फेरिन सक्ने, बुझाइ फरक पर्न सक्ने ।

· विभिन्न प्रकारको ध्यान विधिहरू – कुन ठीक, - सबै ठीक हुन सक्ने ।

· ध्यान कहिले गर्ने, विहान कि बेलुकि ? – यो पागलपन हो । ध्यान पनि खतरनाक नशा हुन सक्छ।

· संसारमा कुनै समय र ठाउँ छैन जहाँ जहिले तिमिले ध्यान गर्न सकिन्न ।

· मन पर्ने र मननपर्ने भावबाट ध्यान गर्दा – कि जवरजस्ती हुन्छ कि ध्यानानुभवमा आशक्त हुनु ।

· 18.35 Watching the moment of the thought is meditation.

· Meditation is a tool to understand the realities of mind. To understand life, peace of mind is prerequisite.

· यथार्थबाट भाग्नु ध्यान होइन – जीवनमा प्रयोग गरेर

· विपश्यना गएर एक चोटि सिकेर आए पछि -

o जिन्दगिको हरेक अवस्थामा कसरी प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

o कसरी पैसा कमाउने

o सम्वन्ध सुधार्ने

o इन्द्रिय संयम गर्ने

o खुसी कसरी वढाउने

o ध्यान वा मनलार्इ कसरी आफ्नो वसमा लिने

o जीवन कसरी उकास्ने

o सकारात्मकताको कसरी वृद्धि गर्ने

o सत्यलार्इ देख्नु हो ध्यान

o जे छ त्यसलार्इ वर्तमानमा रहेर जान्ने

o सजगता, होशमा रहनु

· ध्यान कुनै आनन्द भोग्नका लागि होइन ।

· दुर्इ किसिमको ध्यान 23.0

o Active meditation – कुनै कामलार्इ ध्यान पूर्वक

o Passive Meditation – जे भइरहेको छ त्यसैलार्इ मा हेर्ने मात्र ।

· जे छ त्यो कसैलार्इ चाहिंदैन – जे छैन त्यसको पछि सबै लागिरहेको हुन्छ । - दुःखको कारण

· ध्यान के होइन ?

o कुनै चिज कल्पना गर्नु र साक्षात्कार हुनु ध्यान होइन

o

o ध्यान आनन्दमा दुब्ने वा भोग्ने होइन ।

o वेहोसमा पर्नु

o जीवनबाट भाग्नु

o कर्तब्यहरूबाट भाग्नु

o मज्जा लक्ष होइन ध्यानको

· अन्तिम लक्ष – आफूलार्इ चिन्ने

o स्वास्थ्य

o कमाउने

o खुसी हुने

o यहि सँग बाँधिने – आशक्त हुने

o ध्यान सँग पनि आशक्त हुने

ध्यान कता दिने ?

· ५ इन्द्रियमा ध्यान दिने – द्रष्टाभावमा, curiosity हुनु पर्ने, प्रयत्नका साथ

· feelings and emotions – चाहन्छ एक तर गराउँछ अर्कै । यिनै मनको दास हुँ म । 37.0

· intelligenc र mind को वीचमा दूरी वन्दै जान्छ ।

Trap

· Knowledge/Belief

Sense of Being

· gap between thoughts

· gap between to moments – that is sth beyond time and space.

· That can be known only in waking state.








ध्यान के होइन ?

ध्यान के का लागि गर्ने ?

ध्यान के का लागि गर्ने होइन ?

ध्यान कुन समय गर्ने, कहाँ गर्दा उचित ?

विभिन्न प्रकारका ध्यानहरू ?

• Concentration

• Mindfulness

• Insight

• Brahmavihara

• Asubha bhavana

• Mantra visualization