क्रोध

के हो क्रोध ? कहाँ छ क्रोध ? कसरी क्रोधलार्इ जान्ने ? क्रोधलार्इ जाने पुग्छ अरू केहिं गर्नु  पर्दैन । क्रोधको झन्झटबाट पूर्ण रूपमा मुक्त हुन्छ ।

यस  भिडियोका केहिं उल्लेखनीय कुराहरूः

• Take ownership of your deed of Anger: Anger is not like going to toilet as if मुझे ट्वाइलेट अागया । जसमा अाफ्नो नियन्त्रण छैन । गर्ने प्रयास पनि गर्नु हुँदैन । It is like a dance जुन अाफ्नो स्वर्इच्छाले गरिने कुरा हो । त्यसैले क्रोधलार्इ नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ । सजिलै सकिन्छ । त्यसैले 'मलार्इ रिस उठ्छ ।' भन्ने वाक्यांश सहि होइन । 'मैले क्रोध गरेँ ।' भन्नु पर्ने हुन्छ । 
• रोकेर हेर अरू केहिं गर्न पर्दैन - क्रोध कहाँ छ ? कस्तो अाकार प्रकारको छ ? उस सँग लड्न कुन रणभूमिमा भेट्ने ? क्रोध वास्तवमा कहिं पनि छैन । क्रोधको वास्तवमा अस्तित्व नै छैन । यो मात्र मानिसको मानसले वनाउने भूतको अाकृति जस्तै मात्र हो । भूत सँग डर लाग्छ भने त्यो डर भगाउने एउटैमात्र तरिका छ, त्यो हो पछाडि फर्केर हेर्ने । भूत सँग जित्न अरू कुनै ठूलो वल लगाउनु पर्दैन । त्यस्तै नै, क्रोध सँग जित्न अरू केहि गर्नु पर्दैन । एक छिन रोकेर अाफै भित्र हेरे पुग्छ । 
• Just a Little Gap...: कुनै पनि घटनाको कारणले मनमा एक भावदशा उत्पन्न हुन्छ । त्यस भावदशालार्इ मन पर्ने वा मन नपर्ने भावमा मूल्यांकन हुन्छ र तुरून्तै प्रतिक्रिया गरिदिन्छ । कतिपय अवस्थामा यो प्रतिक्रिया ज्यादै महँगो सावित हुन्छ । रोकी हेर्ने वानी वसाल्ने वित्तिकै दुर्इ चिज हुन्छ । 
• मनको भावदशा हावी हुन दिँदैन
• intelligence र awareness हुँदा क्रोध टिक्न सक्दैन । कुनै पनि सचेत मान्छे जानी जानी अाफ्नो हात अागोमा हाल्दैन । 
• सबै समस्याको कारण अाफू भित्रै छ, तसर्थ समाधान पनि अाफै भित्र छ - [ 32.30 ] दुःखको कारण अाज सम्म बाहिर देखि रहेको, भित्र हेरे पछि थाहा हुन्छ ती कारणहरू बाहिर होइन भित्र रहेछ । मन भित्र यति धेरै विकार पालि राखेको कारणले यी सव समस्या अाएको रहेछ । ती सबै विकार हटी चित्त शुद्ध भए पश्चात् त्यहाँ एक मात्र चिज बाकि हुन्छ त्यो हो जो तिमि साँच्चै नै हाै । त्यो स्वभाव हो - मैत्री, प्रेम ।  

क्रोध पर काबू कैसे करेँ ? 

• प्रतिकूल परिस्थितिमा क्रोध अाउने हो । 
• ग्रहण गरेकोले क्रोध अाउने हो, गाली गरेकोले होइन - अाफ्नो तारिफ सबैलार्इ राम्रो लाग्छ । कसैले दुष्ट भन्ने वित्तिकै क्रोध अाउँछ । कसैले दुष्ट भन्दैमा दुष्ट हुने हो र ? कसैले महिलालार्इ पुरूष भन्दैमा पुरूष बन्ने हो र ? तिमि ग्रहण गर्छाै तव तिमिलार्इ क्रोध अाउने हो । कसैले केहि भन्दैमा केहिं हुने वाला होइन । 
• सम्येक स्वीकार - फूलमा पनि प्यार, काँडामा पनि प्यार
• बुद्धलार्इ तथागत किन भनिन्छ ? - विपरित परिस्थितिमा पनि सन्तहरूमा केहिं प्रभाव पर्दैन । 
• कोहि सम्मानबाट प्रभावित हुन्छ भने अपमानमा पनि प्रभावित हुन्छ नै । 
• प्रसंशा मिठो लाग्यो भने निन्दा नमिठो लाग्छ । 
• तेरे फूलोँसे प्यार हे तरे काँटों से भि प्यार हे । 
• म के हुँ भन्ने चिन्ने ? म देह होइन, मन होइन ? 
• कमलको फूल जस्तै हुने - छाल अाउँद केहिं थोपा पानी लाग्यो नै भने पनि त्यो पानी त्यहाँ नटाँसिकन तल झर्छ । 

Overcome Anger (क्रोध पर काबू कैसे): Osho Siddharth Aulia

• मे क्रोध बच्चे देखिको बानी, त्यसैले समस्या मेरो अामाबुबा बाटै अाएको हुनु पर्छ । ????
• जव सम्म नजर अरूमाथि हुन्छ क्रोध समाप्त हुँदैन, नजर अाफैमा अाए पछि क्रोध टिक्न सक्दैन । 
• दुख सख को कारण अरूकोहि होइन, अरू हो भन्ने ठान्ने मूर्ख हो । अाफ्नो कर्म वन्धनबाट नै दुःखमा पर्ने हो।
• पतिले यस्तो गर्नु पर्ने
• बोसले यस्तो गर्नु पर्ने
• त्यस्तो कोहिं पनि पाउँदैन - जसले अरूको अनुकूल सँधै काम गर्छ । 
• म को हुँ ? निराकार चैतन्य हुँ
• जहाँ कुनै अपेक्षा हुँदैन । 
• गीतामा कृष्ण - विषय, त्यसलार्इ प्राप्त गर्ने कामना, कामना पूर्तिमा वाधा भएमा क्रोध अाउँछ । 
• कामना त अरूमा हुने हो । 
• भित्र हेर्यो भने क्रोध कहिं पाउँदैन । 

No matter how angry you get, Restrict the expression of your anger to the incident that provoked it.

Joseph Telushikin

Prager University

Anger, Compassion, and What It Means To Be Strong | Russell Kolts | TEDxOlympia

Dalai Lama: "Anger, hatred, fear, is very bad for our health"

धाःबाजाया बोल

गुइतः त्वाः स थाइगु धाःबाजाया बोल

जति ताल

द्यो ल्हाय्गु

घ्यें त त घ्येंत घ्येंत घ्ये घ्ये दिघ्येंत घ्ये घ्ये दिघ्येंत – २
तघ्येंत दिघ्येंत घ्येंत घ्यें ताघ्यें ताघ्यें घ्येँ त ।

छातँ 

तीनिता घ्येनिता खतीताघ्ये नातिखता दि धाँ धाँ दीधाँ घ्येँत घ्यँेत ख त
नाखर्दिताखती ताखघ्येदिधाँ घ्येन्द्रघ्येंतखति तिनित ख – २
नाखर्दिताखती ताखघ्येदि धाँ घ्येन्द्रघ्येत खति तिनित खति धाँ ।
तीनिता घ्येनिता खतीताघ्येनातिखता दि धाँ धाँ दीधाँ घ्येँत घ्येँत ख त

न्ह्या - १ 

घ्येंदित घ्येँत दिघ्येँत ख तः
घ्येँदित घ्येँत दिघ्येँत दिर्गीत ताखर्दिताखती ताख् धाँदि धाँदि धाँदि धाँधाँ
ताखर्दिताखता घ्येत दिघ्येतः ख त ।
ख दिर्गीत खद्रिखताखतीताख् धाँदि धाँदि धाँदि धाँ धाँ घ्येँदित घ्येँत दिघ्येँतः ख त ।। २ ।।

चल्ती - १ 

त खतित तखति ताख्धुली । (माक्व काय्गु)

त्वाल्हायेगु 

घ्ये धाँ घ्येघ्ये धाँ, घ्ये धाँ घ्येतीतग् रीगीत रीगीदीगी त ।। ४ ।। (माक्व काय्गु)

न्ह्या - २

ताख् घ्ये धाँ ख तः
ताख् घ्येधाँ घ्ये त त खतीत
दिख्घ्येधाँ घ्ये त त खतीत
घ्येताख् घ्येताख् घ्येताख् घ्येताख् घ्येँत ख त – २

चल्ती - २ 

ताख् ध्येँधाँ ताख् ध्येँ ध्येँ धा
ताख् ध्येँधाँ ध्येँ ति ति त । (माक्व काय्गु)

त्वाल्हायगु - २ 

घ्ये धाँ घ्येघ्ये धाँ, घ्ये धाँ घ्येतीतग् रीगीत रीगीदीगी त ।। ४ ।। (माक्व काय्गु)

न्ह्या - ३

घ्येंदिता घ्येंदिता घ्येंदिताघ्यें नातीखता,
घ्येंदिता घ्येंदिता घ्येंदिताघ्यें नातीखता घ्येँत,
घ्ये त त घ्येँत दिघ्येत खद्रिगीत खद्रिगीत खद्रिगीतत
त त त ध्येँतदिध्येँत । ख त – २
घ्येतित त खर्दिगी त खर्दिगी त त
त त त घ्येत दिघ्येत ख त ।। २ ।।

चल्ती - ३ 

ताखघ्येत खति दिख्ध्येँत खति धाँ (माक्व काय्गु)
त्वाल्हायगु ३ ः—
घ्ये धाँ घ्येघ्ये धाँ घ्ये धाँ घ्येतीतग रीगीत रीगीदीगी त ।। ४ ।। (माक्व काय्गु)

न्ह्या - ४ 

तखर्दितखती दिखर्दिता खतादिर्गीत ख त ,
तखर्दितखती दिखर्दिता खतादिर्गीत खघ्येत दिखघ्ये ताख घ्ये त खघ्येत, त त दीर्गीत,
त खघ्येत दी खघ्येताख् घ्येँत, ख त – २
त खघ्येत दिखघ्ये ताख घ्ये त खघ्येत, त त दीर्गीत, त खघ्येत दी खघ्येताख् घ्येँत, ख त–२

चल्ती - ४ 

 ध्येतित ध्येतितित, खतित खतितित। (माक्व काय्गु)

त्वाल्हायगु - ४ 

घ्ये धाँ घ्येघ्ये धाँ घ्ये धाँ घ्येतीतग रीगीत रीगीदीगी त ।। ४ ।। (माक्व काय्गु)

गौ काय्गु 

तिनि ताख्धाँ ख त, तिनि ताख्धाँ तिनित ताख्धाँ , तिनि ताख्धाँ तिनित ताखधाँ
तिनिता घ्येनिता खतिताघ्ये नातीखता दी धाँ धाँ दीधाँ घ्येत घ्येत ख त ।।२।।

कोछीगु 

घ्येदीखतग घ्येदीखतग धाँ ।। ४ ।।
तघ्येत दिघ्येत घ्येतघ्ये ताघ्ये ताघ्ये घ्ये त ।

चो ताल

छातँ

रीती धाँ रीती खत खतग घ्येंत घ्येंत घ्यें दिघ्येंत ख ।
घ्येतिताख् घ्येतिताघ्यें दिघ्येंत ख ।

घ्यें दिघ्येंत घ्यें दिघ्येत ।

रीती धाँ रीती खत खतग घ्येंत घ्येंत । 

न्ह्या १

तखर्दिगि ताखर्दिगी तखर्दिगी ताखर्दिगी त खत घ्येंत ख त - २

घ्येंत घ्येंत घ्येंत घ्येंत धाँ दिगी त त ख त - २
घ्येताघ्येंत घ्येताघ्येंत घ्येंत रीगीत रीगीत - २ 

ताख्घ्येंतखतिधाँ दीख्घ्येंतखतिधाँ घ्येंत रीगीत रीगीत - २ 

त त त घ्येंत दिग् त त घ्येंत घ्येंत रीगीत रीगीत - २ 

चल्ती १

तखती ताख्धुली । (माक्वकाय्गु) 

त्वाल्हायगु - १

घ्येंधाँ घ्येंदिधाँ, घ्येंतत खतीताख् घ्येधाँ घ्येंदीघ्येंत
तखर्दिताखतिताख् दिताखती त त त त त घ्येंत दीघ्येंत - ४ 

 न्ह्या २

धाँघ्यें ताखघ्ये धाँघ्ये ताखघ्ये धाँघ्ये ताखघ्ये 

ताखर्दिताखतिताख्धाँघ्ये ताखघ्ये धाँघ्ये ताखघ्ये धाँघ्ये ताखघ्ये 

ताखर्दिताखतिताख् दिखर्दिता खतादिगी त खघ्यें दिखघ्येंत ।

त खघ्यें दिख्घ्ये त खघ्यें दिख्घ्यें त खघ्यें दिख्घ्यें त त दिर्गीतत खघ्यें दिखघ्येंत - २ 

त त तग् घ्येंत ख । 

 त त तग् घ्यें ताघ्ये ताघ्ये घ्यें त त घ्येंत - २ 

धाँ घ्येंदि त घ्यें दिताखती धाँ - २ 

त घ्यें दीताघ्यें त घ्ये दीताघ्यें त घ्ये दीताघ्यें त त दिर्गीत 

त त त घ्येंत -२ 

घ्येंद्रिग घ्ये धाँ घ्ये ताघ्ये दिघ्येंत ताघ्ये दिता घ्येंद्र घ्येत घ्ये तितित - ३ 

चल्ती २

घ्ये तितित । (माक्वकाय्गु)

त्वाल्हायगु

घ्येंधाँ घ्येंदिधाँ, घ्येंतत खतीताख् घ्येधाँ घ्येंदीघ्येंत
तखर्दिताखतिताख दिताखती त त त त त घ्येंत दीघ्येंत - ४

न्ह्या ३

तखति दिताखती तखति दिताखती त त त घ्येंत

तख घ्येदिधाँ, घ्येतत खतीताख् दीख घ्येदिधाँ, घ्येतत खतीताख्
घ्येताख घ्येताख घ्येंत, घ्येताख घ्येताख घ्येताख घ्येताख घ्येंतघ्येताख घ्येताख घ्येत - २

चल्ती ३

ताख् घ्ये घ्ये धाँ ताख् घ्ये घ्ये धाँ ताख घ्ये घ्ये धाँ घ्ये तितित । (माक्वकाय्गु)

त्वाल्हायगु

घ्येंधाँ घ्येंदिधाँ, घ्येंतत खतीताख् घ्येधाँ घ्येंदीघ्येंत
तखर्दिताखतिताख दिताखती त त त त त घ्येंत दीघ्येंत - ४

न्ह्या ४

धाँ रीगीदिगी त रीगीदिगी त रीगीदिगी त – २

ताघ्येघ्ये दिगधाँ दिघ्ये तखधाँ ताघ्येघ्ये दिगघ्ये त दी दी त – २

घ्यें घ्येंत घ्यें घ्येंत घ्यें घ्येंत घ्येत द्रिगीधाँ रीगीदिगी त – २

ताघ्येघ्ये दिगधाँ दिघ्ये तखधाँ ताघ्येघ्ये दिगघ्ये त दी दी त – २

धाँ रीगीदिगी त रीगीदिगी त रीगीदिगी त – २

घ्ये त त घ्ये त त घ्ये त त घ्येत द्रिगीधाँ रीगीदिगी त – २

ताघ्येघ्ये दिगधाँ दिघ्ये तखधाँ ताघ्येघ्ये दिगघ्ये त दी दी त – २

धाँ रीगीदिगी त रीगीदिगी त रीगीदिगी त – २

घ्ये त त घ्ये त त घ्ये त त घ्ये, घ्ये त त घ्ये त त घ्ये – २

तीनिता तीनिता तीनिता तीनिता तीनि घ्ये त त घ्ये त त घ्ये – २

धाँ रीगीदिगीत रीगीदिगीत रीगीदिगीत – २

ताघ्येघ्ये दिगधाँ दिघ्ये तखधाँ ताघ्येघ्ये दिगघ्ये त दी दी त – २ 

चल्ती ४

ताखघ्येंतखतीधाँ दिखघ्येंतखतीधाँ । (माक्वकाय्गु)

त्वाल्हायगु

घ्येंधाँ घ्येंदिधाँ, घ्येंतत खतीताख् घ्येधाँ घ्येंदीघ्येंत
तखर्दिताखतिताख दिताखती त त त त त घ्येंत दीघ्येंत - ४ 

गौ कायगु

ताघ्येंत खतीत ख त

ताघ्येत खतीत दिघ्येत घ्ये दिघ्येत खतीत ताघ्येत घ्ये

त घ्ये दिताखती दि घ्ये दिताखती धाँ दिधाँ, दिधाँ, घ्येत खती धाँ - २ 

कोछीगु

घ्येदीखतग धाँ - ४ 

तघ्ये त दिघ्ये त घ्येंत घ्येताघ्ये ताघ्ये ताघ्ये घ्यें त ।